2-1-5-5- حوزه پنجم:گوش به زنگی بیش از حد و بازداری
عدم ارضاء نیاز به خود مختاری و بازی در کودکی منجر به واپس زنی احساسات و تکانه های خود انگیخته مانند خوشحالی ،خود بیانگری ، آرامش ، روابط نزدیک و سلامتی می شود.افرادی با طرحواره های مربوط به این حوزه عمدتاً در خانواده هایی رشد می یابند که در آنها عصبانیت ، توقع و تنبیه به چشم میخورد.کارایی ،بی نقص گرایی ، وظیفه شناسی ، پیروی از قوانین، پنهان سازی از هیجانات و اجتناب از اشتباهاتی که لذت جویی ، شادی و آرامش را به دنبال دارند از ویژگیهای بارز این قبیل از خانواده هاست.بدین ترتیب اگر فرد نتواند دائماً گوش به زنگ و مراقب باشد به زودی همه چیز از هم میپاشد.
- بازداری هیجانی(EI)[1]:بازداری افراطی اعمال، احساسات یا تمایلات خودانگیخته ای که معمولاً برای اجتناب از عدم پذیرش از سوی دیگران ، احساس شرمندگی یا از دست دادن کنترل تکانه های شخصی صورت می گیرد.بازداری بیش از همه در چهار حوزه زیر روی می دهد:
- بازداری از بروز خشم و پرخاشگری
- بازداری از بیان تکانه های مثبت از قبیل خوشحالی ، محبت ، برانگیختگی جنسی ، بازی و ….
- بازداری از بیان آسیب پذیری یا بیان راحت و صریح احساسات و نیازهای شخصی
- تأکید افراطی بر عقلانیت بدون توجه به هیجانات
- معیارهای سرسختانه/عیب جویی افراطی(US)[2]: این طرحواره منجر به شکلگیری این باور در فرد میشود که باید تمامی تلاش خود را برای رسیدن به معیارهای بلندپروازانهاش انجام دهد.این طرحواره معمولاً به شکل های زیر بروز میکند:
- نقص گرایی افراطی ،توجه غیر معمول به جزئیات یا ارزیابی کمتر از حد عملکرد خود در مقایسه با عملکرد دیگران
- قوانین غیر قابل انعطاف و بایدها :در بسیاری از حوزه های زندگی از جمله معیارهای بالا و غیرواقع بینانه اخلاقی، فرهنگی و مذهبی
- دغدغه های زمانی و کارآمدی بمنظور انجام کار بیشتر(یانگ،1384؛یانگ و همکاران، 2003)
[1] . Emotional inhibition
[2] . Unrelenting Standards/Hypercriticalness